Griekenland stuurt asielzoekers stiekem terug naar Turkije
Griekenland zet asielzoekers gedwongen de grens over naar Turkije, ook mensen die al weken of zelfs maanden in het land verblijven. Daarmee overtreedt de Griekse overheid internationale verdragen zoals het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.
Asielzoekers die in Griekenland verbleven, zijn door de Griekse autoriteiten onder dwang de grens met Turkije overgezet. Sommigen zaten al maanden in een vluchtelingenkamp op het Griekse vasteland, anderen werden na aankomst op een eiland opgepakt en terug de zee op gevaren of gedumpt op een onbewoond eiland. Dat blijkt uit onderzoek van Lighthouse Reports en Bellingcat voor Trouw en Deutsche Welle.
Griekenland wordt er al langere tijd van beschuldigd dat het migranten die de grens proberen over te steken tegenhoudt en terugstuurt. Maar dat autoriteiten sinds maart asielzoekers die al lang en breed op Griekse bodem zijn aangeland oppakt en de grens over dwingt, is volgens experts en analisten een nieuwe strategie.
‘In strijd met de Grondwet en het internationaal gewoonterecht’
“De intensiteit van de incidenten is nieuw”, zegt Dimitris Christopoulos, tot voor kort de directeur van de Internationale Federatie voor de Mensenrechten. “Dit is in strijd met de Griekse grondwet en het internationaal gewoonterecht”, stelt hij.
Sinds begin maart arriveren er nog nauwelijks asielzoekers in Griekenland. De sterke daling komt door spanningen tussen Griekenland en buurland Turkije dat eind februari dreigde om vier miljoen vluchtelingen naar Europa te sturen. Griekenland sloot daarop de grens, met instemming van Europa, en schortte het recht op om asiel aan te vragen.
Hoewel asielaanvragen weer mogelijk zijn sinds 1 april, zijn de grenzen nog altijd gesloten en nemen de geruchten over illegale deportaties toe. Door de verdwijningsverhalen die de ronde doen, zien vluchtelingen zich genoodzaakt om zichzelf te fotograferen op bekende plekken om te bewijzen dat ze in het land zijn geweest.
Witte bestelbus
Dat de geruchten gegrond zijn in de realiteit, blijkt uit interviews met twaalf migranten, die onafhankelijk van elkaar vertelden over hoe ze naar Turkije terug werden gestuurd. Zoals de 22-jarige Bakhtyar uit de Afghaanse hoofdstad Kabul (hij wil om veiligheidsredenen anoniem blijven), die zich op 12 februari bij de Griekse autoriteiten meldde in het vluchtelingenkamp van Diavata, vlakbij Thessaloniki, om asiel aan te vragen. Daar kreeg hij een document om de asielprocedure in te gaan, waarvan Trouw een kopie heeft. Omdat overheidsinstellingen gesloten waren vanwege corona, wachtte Bakhtyar in een tent naast de toiletten van het kamp tot hij asiel kon aanvragen.
Die kans kreeg hij niet. Begin mei werd hij aangesproken door politieagenten, van wie sommigen in burger, die hem meelokten met de belofte van nieuwe papieren, zo vertelt de Afghaan in Istanbul. De agenten begeleidden hem naar een witte bestelbus en namen hem mee. Een soortgelijk verhaal vertellen vier andere asielzoekers die inmiddels weer in Turkije zijn. Hun verhaal wordt ook bevestigd door videomateriaal uit het kamp in Diavata waarop witte bestelbusjes zichtbaar zijn. Agenten duwen bewoners van het kamp het busje in en rijden weg. Asielzoekers hebben dit stiekem gefilmd.
Onderstaande beelden zijn gemaakt van de politie-inval in het vluchtelingenkamp en verspreid via Facebook.
Op het politiebureau nam de politie Bakhtyars telefoon in beslag; acht van de tien mensen die we interviewden over de praktijken op het Griekse vasteland overkwam dit. Sommigen van hen moesten ook hun geld afgeven. Bakhtyar werd, net als zeven anderen, door de agenten mishandeld.
Samen met tientallen anderen werd de Afghaan in een bus met bedekte ramen gestopt, waarna de migranten naar grensrivier Evros werden gereden. Daar werden ze in de nacht met tien tegelijk in een boot gestopt en naar de Turkse zijde gevaren. Volgens twee asielzoekers maakten de Griekse veiligheidsambtenaren daarbij gebruik van mensensmokkelaars.
Op boten gezet en onder dwang naar Turkse wateren geduwd
Niet alleen op het vasteland verdwijnen vluchtelingen. Ook vanaf Griekse eilanden zijn asielzoekers op boten gezet en onder dwang naar Turkse wateren geduwd. Uit het onderzoek blijkt dat dat ten minste 22 asielzoekers is overkomen. Hoeveel asielzoekers in totaal illegaal zijn gedeporteerd, is niet duidelijk.
De Griekse overheid weigert in te gaan op specifieke vragen maar laat weten dat het onderzoek berust op valse informatie en dat het land zich houdt aan de wet en internationale verdragen.
De volledige naam van Bakhtyar is bekend bij de redactie.
Verantwoording
Het onderzoek is gebaseerd op bewijsmateriaal uit openbare bronnen en interviews met twaalf asielzoekers in Turkije die allemaal met documenten, video’s en foto’s konden aantonen dat ze kortere of langere tijd in Griekenland verbleven en daar asiel wilden aanvragen.
Dit verhaal werd mogelijk gemaakt door de Borders Newsroom, een initiatief van Lighthouse Reports waarin toonaangevende Europese media en organisaties onderzoek doen naar de gebeurtenissen bij de Grieks/Turkse grens.
Lees ook:
Jouma zette heel even voet aan Griekse wal
Griekenland stuurt asielzoekers die het land hebben bereikt gedwongen terug naar Turkije. Zoals Jouma, die twaalf uur lang dacht dat hij Europa eindelijk bereikt had.